1764-1795 - Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego
Wyróżniamy w czasie jego panowania trzy okresy:
1. 1764-1773 - początek rządów zakończony I rozbiorem
2. 1773 - 1788 - epoka Rady Nieustającej, postęp gospodarczy i oświatowy.
3. 1788 - 1795 - Sejm Czteroletni, powstanie kościuszkowskie i upadek państwa.
I etap
Do tej pory mówiła się, że "Polska nierządem stoi"... chodziło o to, że dobrze jest jak w Polsce jest bałagan i chaos. Król w początkowych latach chciał to zmienić... chciał uporządkować Polskę. Początkowo przebiegało wszystko zgodnie z planem.
- ograniczono władzę hetmanów,
- powołano komisję wojskową i skarbową,
- zdecydowano także, że sprawy finansowe będą rozstrzygane większością głosów.
To było za wiele dla Katarzyny II, która poparła niezadowolonych magnatów. Zawiązali oni tzw. konfederację (czyli związek) radomską, w ramach, której chcieli przywrócenia starego stanu rzeczy. Katarzyna II chciała za to równouprawnienia dysydentów czyli niekatolików. W 1767 roku miał miejsce tak zwany sejm repninowski, podczas którego ambasador rosyjski Mikołaj Repnin podyktował Polakom uchwały. Nie pozwolił konfederatom na zdetronizowanie króla, ale kazał uchwalić równouprawnienie dysydentów.
Wyróżniamy w czasie jego panowania trzy okresy:
1. 1764-1773 - początek rządów zakończony I rozbiorem
2. 1773 - 1788 - epoka Rady Nieustającej, postęp gospodarczy i oświatowy.
3. 1788 - 1795 - Sejm Czteroletni, powstanie kościuszkowskie i upadek państwa.
I etap
Do tej pory mówiła się, że "Polska nierządem stoi"... chodziło o to, że dobrze jest jak w Polsce jest bałagan i chaos. Król w początkowych latach chciał to zmienić... chciał uporządkować Polskę. Początkowo przebiegało wszystko zgodnie z planem.
- ograniczono władzę hetmanów,
- powołano komisję wojskową i skarbową,
- zdecydowano także, że sprawy finansowe będą rozstrzygane większością głosów.
To było za wiele dla Katarzyny II, która poparła niezadowolonych magnatów. Zawiązali oni tzw. konfederację (czyli związek) radomską, w ramach, której chcieli przywrócenia starego stanu rzeczy. Katarzyna II chciała za to równouprawnienia dysydentów czyli niekatolików. W 1767 roku miał miejsce tak zwany sejm repninowski, podczas którego ambasador rosyjski Mikołaj Repnin podyktował Polakom uchwały. Nie pozwolił konfederatom na zdetronizowanie króla, ale kazał uchwalić równouprawnienie dysydentów.
Ustanowiono tzw. prawa kardynalne, czyli nienaruszalne prawa szlachty.
Do tych praw zaliczały się:
- Wolna elekcja,
- Liberum Veto,
- Prawo pełnienia urzędów i posiadania majątków przez szlachtę,
- Wyłączne prawo do władzy nad chłopem.
Szlachta zrozumiała (oczywiście nie w większości), że Rosja zdominowała Polskę. W roku 1768 zawiązano więc kolejną konfederację w miejscowości Bar. Jej celem było uwolnienie Polski od dominacji rosyjskiej oraz wyłączne prawa dla katolików.
(Na zdjęciu ambasador rosyjski - Nikołaj Repnin)Konfederacja Barska trwała od 1768 roku do 1772 i zakończyła się klęską konfederatów. Doprowadziło to do I rozbioru Polski w roku 1772. Udział w niej wzięli Rosja, Prusy i Austria (RPA).
Carstwo Rosyjskie dostała Białoruś po górny Dniepr i Dźwinę,
Królestwo Pruskie otrzymało Pomorze Gdańskie,
Cesarstwo Austriackie zajęło Małopolskę na południe od Wisły oraz Ruś Halicką.
Do tych praw zaliczały się:
- Wolna elekcja,
- Liberum Veto,
- Prawo pełnienia urzędów i posiadania majątków przez szlachtę,
- Wyłączne prawo do władzy nad chłopem.
Szlachta zrozumiała (oczywiście nie w większości), że Rosja zdominowała Polskę. W roku 1768 zawiązano więc kolejną konfederację w miejscowości Bar. Jej celem było uwolnienie Polski od dominacji rosyjskiej oraz wyłączne prawa dla katolików.
(Na zdjęciu ambasador rosyjski - Nikołaj Repnin)Konfederacja Barska trwała od 1768 roku do 1772 i zakończyła się klęską konfederatów. Doprowadziło to do I rozbioru Polski w roku 1772. Udział w niej wzięli Rosja, Prusy i Austria (RPA).
Carstwo Rosyjskie dostała Białoruś po górny Dniepr i Dźwinę,
Królestwo Pruskie otrzymało Pomorze Gdańskie,
Cesarstwo Austriackie zajęło Małopolskę na południe od Wisły oraz Ruś Halicką.
30 września 1773 Sejm uchwalił traktaty rozbiorowe.
Przeciw oderwaniu ziem protestował Tadeusz Rejtan, poseł ziemi nowogródzkiej, próbując najpierw zastosować liberum veto. Gdy posłowie zawiązali konfederację, stanął w drzwiach, starając się uniemożliwić opuszczenie przez nich sali obrad (co oznaczałoby akceptację decyzji podjętych przez konfederację).
Scenę tę przedstawił na płótnie Jan Matejko.
Sejm rozbiorowy 1773 r.
- potwierdzono prawa kardynalne,
- powołano Komisję Edukacji Narodowej,
- powołano Radę Nieustającą, organ władzy wykonawczej, który miał działać pod przewodem króla, a praktycznie pozostawał pod kontrolą rosyjskiego ambasadora. Była to forma kontroli Rzeczpospolitej przez Rosję.
Przeciw oderwaniu ziem protestował Tadeusz Rejtan, poseł ziemi nowogródzkiej, próbując najpierw zastosować liberum veto. Gdy posłowie zawiązali konfederację, stanął w drzwiach, starając się uniemożliwić opuszczenie przez nich sali obrad (co oznaczałoby akceptację decyzji podjętych przez konfederację).
Scenę tę przedstawił na płótnie Jan Matejko.
Sejm rozbiorowy 1773 r.
- potwierdzono prawa kardynalne,
- powołano Komisję Edukacji Narodowej,
- powołano Radę Nieustającą, organ władzy wykonawczej, który miał działać pod przewodem króla, a praktycznie pozostawał pod kontrolą rosyjskiego ambasadora. Była to forma kontroli Rzeczpospolitej przez Rosję.
Mapa dotycząca rozbiorów Rzeczpospolitej Obojga Narodów w latach 1772-1795.
RSS Feed
